آشنایی با قهوه‌ی ولکانو در سال‌های نه چندان دور، در فوران آتشفشان‌های گواتمالا اتفاق افتاد. خاکستر و مواد مذاب آتشفشانی که زمین‌های کشاورزی را پوشاند، در ابتدا به نظر می‌رسید تمام محصول قهوه را نابود کرده است. اما طبیعت راز دیگری در آستین داشت. دانه‌های قهوه‌ای که در این خاک روییدند، طعم و عطری کاملاً متفاوت داشتند.
این گونه بود که قهوه‌ی ولکانو متولد شد و دنیای قهوه را متحول کرد. کشاورزان منطقه که ابتدا نگران از دست دادن تمام محصول خود بودند، متوجه شدند خاک غنی شده با مواد معدنی آتشفشانی، محیطی استثنایی برای رشد درختان قهوه ساخته است.
این کشف باعث شد تا کشاورزان به جای ترک زمین‌های خود، با شور و اشتیاق بیشتری به کشت قهوه در این خاک‌های خاص بپردازند. امروزه قهوه‌ی ولکانو به یکی از گران‌قیمت‌ترین و مطلوب‌ترین انواع قهوه در جهان تبدیل شده است.
خصوصیات خاک آتشفشانی و تأثیر آن بر قهوه‌ی ولکانو
خاک‌های آتشفشانی سرشار از عناصر معدنی مانند پتاسیم، منیزیم، کلسیم و آهن هستند. این عناصر در ترکیب با اسیدیته طبیعی خاک، محیطی کم‌نظیر برای پرورش درختان قهوه ایجاد می‌کنند. به گفته کارشناسان واحد کنترل کیفیت قهوه فلیچیتا، که از پیشگامان واردات قهوه در ایران، این نوع خاک باعث جذب بهتر مواد مغذی توسط ریشه‌های درخت قهوه می‌شود.
ساختار متخلخل خاک آتشفشانی، زهکشی مناسبی را برای ریشه‌های درخت قهوه فراهم می‌آورد. این ویژگی از پوسیدگی ریشه جلوگیری کرده و اجازه می‌دهد اکسیژن کافی به ریشه‌ها برسد. همچنین، مواد آلی موجود در خاکستر آتشفشانی به مرور زمان تجزیه شده و به غنای خاک می‌افزایند. این شرایط باعث می‌شود دانه‌های قهوه‌ی ولکانو از نظر اندازه، تراکم و ترکیبات شیمیایی، خصوصیات ویژه‌ای پیدا کنند.
عطر و طعم قهوه‌ی ولکانو
قهوه‌ی ولکانو طعمی چندلایه دارد که با نت‌های معدنی شروع می‌شود و با طعم‌های شکلاتی و کاراملی ادامه می‌یابد. این قهوه به دلیل رشد در خاک‌های غنی از مواد معدنی، عطری عمیق و پیچیده دارد که می‌توان رایحه‌های چوبی و دودی را در آن تشخیص داد.
نکته جالب اینجاست که هر منطقه آتشفشانی، به دلیل تفاوت در ترکیبات خاک، قهوه‌ای با پروفایل طعمی خاص تولید می‌کند. کارشناسان قهوه معتقدند قهوه‌ی ولکانو در مقایسه با سایر قهوه‌های عربیکا، اسیدیته متعادل‌تری دارد. این ویژگی باعث می‌شود طعم قهوه در دهان ماندگارتر باشد و پس طعمی دلپذیر از خود به جا بگذارد. همچنین، بافت روغنی و غلیظ این قهوه، احساس دهانی خاصی ایجاد می‌کند که آن را از سایر قهوه‌ها متمایز می‌سازد.
روش‌های فرآوری قهوه‌ی ولکانو
فرآوری قهوه‌ی ولکانو نیازمند دقت و مهارت خاصی است. پس از برداشت دانه‌های رسیده، فرآیند پوست‌گیری با احتیاط انجام می‌شود تا به دانه‌ها آسیبی نرسد. در مرحله بعد، قهوه‌ی ولکانو تحت فرآیند “واش” قرار می‌گیرد که طی آن، دانه‌ها در آب غوطه‌ور شده و مواد اضافی از آن‌ها جدا می‌شود.
این مرحله به حفظ خصوصیات طعم خاص این قهوه کمک می‌کند. خشک کردن دانه‌های قهوه‌ی ولکانو نیز با روشی متفاوت انجام می‌شود. دانه‌ها روی تخته‌های مخصوص در معرض آفتاب قرار می‌گیرند و به طور مرتب چرخانده می‌شوند تا خشک شدن دانه‌ها بصورت یکنواخت انجام شود. این فرآیند که گاه تا سه هفته طول می‌کشد، برای حفظ عطر و طعم خاص قهوه‌ی ولکانو ضروری است.
برشته‌کاری قهوه‌ی ولکانو
برشته‌کاری قهوه‌ی ولکانو هنری ظریف است که نیاز به دانش و تجربه بالا دارد. دمای برشته‌کاری این قهوه باید با دقت تنظیم شود، زیرا دانه‌های آن به دلیل تراکم بالاتر، نسبت به حرارت واکنش متفاوتی نشان می‌دهند. معمولاً دمای برشته‌کاری بین 200 تا 220 درجه سانتی‌گراد تنظیم می‌شود و زمان برشته‌کاری نیز نسبت به قهوه‌های معمولی کمی طولانی‌تر است.
در طول فرآیند برشته‌کاری، قهوه‌ی ولکانو مراحل متعددی را طی می‌کند. ابتدا رنگ دانه‌ها از سبز به زرد تغییر می‌کند، سپس به قهوه‌ای روشن و در نهایت به رنگ قهوه‌ای تیره می‌رسد. نقطه بحرانی در برشته‌کاری این قهوه، زمانی است که عطر مشخص آن آزاد می‌شود که معمولاً همراه با صدای “کرک” است.
تفاوت قهوه‌ی ولکانو با سایر قهوه‌ها
قهوه‌ی ولکانو تفاوت‌های اساسی با انواع قهوه دارد. دانه‌های این قهوه معمولاً درشت‌تر و متراکم‌تر هستند و رنگ سبز متمایل به آبی دارند. ساختار مولکولی خاص این دانه‌ها باعث می‌شود در هنگام برشته شدن، روغن‌های طبیعی درون آن‌ها به شکل متفاوتی آزاد شود.
همین امر سبب شکل‌گیری عطر و طعم خاص قهوه‌ی ولکانو می‌شود. از نظر ترکیبات شیمیایی، قهوه‌ی ولکانو حاوی مقادیر بالاتری از آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی است. میزان کافئین این قهوه نیز نسبت به قهوه‌های معمولی متعادل‌تر است. این خصوصیات باعث شده قهوه‌ی ولکانو برای افرادی که به دنبال قهوه‌ای با کیفیت بالا و عوارض جانبی کمتر هستند، گزینه مناسبی باشد.
جایگاه قهوه‌ی ولکانو در بازار جهانی
قهوه‌ی ولکانو امروزه در بازار جهانی قهوه جایگاه ممتازی دارد. قیمت این قهوه به دلیل محدودیت مناطق کشت و فرآیند تولید پیچیده‌اش، معمولاً از سایر قهوه‌های درجه یک بالاتر است. با این حال، تقاضا برای این قهوه به خصوص در میان علاقه‌مندان به قهوه تخصصی رو به افزایش است.
کافه‌های معتبر در سراسر جهان، قهوه‌ی ولکانو را به عنوان یکی از گران‌بهاترین محصولات خود عرضه می‌کنند. در سال‌های اخیر، کشورهایی مانند گواتمالا سرمایه‌گذاری قابل توجهی روی توسعه مزارع قهوه‌ی ولکانو انجام داده‌اند. این کشورها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین کشاورزی و روش‌های پیشرفته فرآوری، در تلاشند تا کیفیت این محصول را حفظ کرده و تولید آن را افزایش دهند.