بلاگ
آبوهوا و شرایط ایدهآل برای کشت درخت قهوه
درخت قهوه کجا رشد میکند؟ اگر برای شما جالب است که بدانید بدانید درخت قهوه چه شکلی است؟ و تحت چه شرایطی و در چه آب و هوایی رشد میکنند، جای درستی آمدهاید. درخت قهوه مثل بقیه درختها نیست. این درخت خاص است! نه هر خاکی را میپسندد، نه هر دمایی را تحمل میکند. دما، بارش، ارتفاع، خاک و حتی نور خورشید برایش مهم است.
آب و هوای مناسب کشت درخت قهوه
شاید این سوال در ذهنتان آمده باشد که “درخت قهوه در کدام کشور است؟” قهوه در کمربند معروف Coffee Belt، بین مدار رأسالسرطان و رأسالجدی، رشد میکند. کشورهایی مثل برزیل، کلمبیا، اتیوپی، ویتنام و کنیا از جمله تولیدکنندگان اصلی هستند.
درخت قهوه برای رشد به شرایط آبوهوایی خاصی از جمله ارتفاع مناسب، دمای معتدل، بارش منظم و رطوبت کافی نیاز دارد. ترکیب این عوامل باعث تولید محصول با کیفیت و عملکرد بهینه در باغهای قهوه میشود.
مناطق ذکر شده یک سری ویژگیهای مشترک گرمای ملایم، رطوبت بالا، بارش کافی و خاکهای غنی از مواد معدنی دارند که برای رشد درخت قهوه اسپرسو و درخت قهوه عربیکا عالی هستند.
شرایط اقلیمی رشد درخت قهوه
انواع درخت قهوه دو گونهی معروف دارد: درخت قهوه عربیکا و درخت قهوه روبوستا
- درخت قهوه عربیکا بیشتر در ارتفاعات رشد میکند؛ معمولا در نواحی کوهستانی بین ۱۲۰۰ تا ۲۲۰۰ متر بالاتر از سطح دریا. دمای ایدهآل برای آن بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتیگراد است. اگر هوا بیش از حد گرم شود، برگها زرد شده و رشد گیاه کند میشود. سرما هم برایش خوشایند نیست؛ با کاهش شدید دما، سلامت درخت به خطر میافتد.
- درخت قهوه روبوستا طاقت بیشتری دارد. در ارتفاعات پایینتر بین ۲۰۰ تا ۸۰۰ متر رشد میکند و با گرما راحتتر کنار میآید. دمای بین ۲۲ تا ۲۶ درجه را دوست دارد و در برابر آفات هم مقاومتر است.
همچنین، گونههای خاصی مثل درخت قهوه تلخ و درخت قهوه سودانی نیز در برخی مناطق آفریقا و آسیا رشد میکنند.
مقایسه انواع درخت قهوه و ویژگیهای اصلی آنها
درختان قهوه انواع مختلفی دارند و هرکدام ویژگیهای متفاوتی از نظر طعم، ارتفاع مورد نیاز، مقاومت گیاهی و کاربرد نهایی دارند. جدول زیر یک مقایسهی سریع و کاربردی از مهمترین گونههای درخت قهوه ارائه میدهد تا بهتر با تفاوتهای آنها آشنا شوید.
| نوع درخت قهوه | ارتفاع رشد | طعم و ویژگی | مناسب برای |
|---|---|---|---|
| عربیکا | ۱۲۰۰–۲۲۰۰ متر | طعم ملایمتر، اسیدیته بالاتر | قهوه دمی، اسپرسوهای باکیفیت |
| روبوستا | ۲۰۰–۸۰۰ متر | تلختر، کافئین بیشتر | اسپرسوهای قوی، ترکیبهای انرژیزا |
| سودانی (Sudan Rume) | مناطق محدود آفریقا | پیچیده، کمیاب | قهوههای تخصصی |
| لیبریکا / اکسلسا | مناطق استوایی خاص | طعم متفاوت، کمیاب | مصرف محلی یا ترکیبی |
بارش و رطوبت، غذای روح درخت قهوه
درخت قهوه برای رشد، درست مثل درختهای دیگر نیاز به آب دارد. درخت قهوه عربیکا به بارشی بین ۱۲۰۰ تا ۲۲۰۰ میلیمتر در سال نیاز دارد.
درخت قهوه روبوستا حتی بیشتر چیزی حدود ۲۲۰۰ تا ۳۰۰۰ میلیمتر به بازش باران نیاز دارد. ولی فقط میزان بارش مهم نیست، توزیع آن در طول سال هم به شدت فاکتور مهمی است. اگر کل باران در یک ماه ببارند و باقی سال هوا خشک بماند، رشد و گلدهی درخت بههم میریزد.
نکته دیگر اینجا رطوبت است: رطوبت نسبی بین ۶۰ تا ۸۰ درصد به تغذیه خاک کمک میکند. قهوه میتواند دو تا سه ماه خشکی را تحمل کند، البته اگر قبلاً سیراب شده باشد.
تاثیر نور خورشید بر رشد درخت قهوه
برای پاسخ به این سوال شاید خیلی غریضی پاسخ دهید که نور هر چه بیشتر باشد برای رشد درخت قهوه بهتر است. اما در مورد این درختها، نور خورشید بیش از حد میتواند مخرب باشد.
برگهایش را میسوزاند و باعث میشود میوه درخت قهوه زودتر از حد معمول برسد، که این سبب کاهش کیفیت محصول میشود. به همین دلیل خیلی از مزارع قهوه درختان بلندی دارند. این درختها نقش سایه بان را بازی میکنند، نه تنها از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری میکنند بلکه بادهای شدید را هم مهار میکنند.
خاک مناسب کشت درخت قهوه
خاک مناسب برای کشت درخت قهوه چگونه است؟ درخت قهوه خاک شنی-لومی یا خاکهای آتشفشانی را ترجیح میدهد. این نوع خاکها هم زهکشی بالایی دارند و هم سرشار از مواد معدنی مثل فسفر و پتاسیم هستند. اگر بخواهید عربیکا بکارید، خاک باید کمی اسیدی باشد، با pH بین ۵.۵ تا ۶.۰ روبوستا کمی بیشتر انعطافپذیر است و در بازهی pH بین ۵.۰ تا ۶.۵ هم دوام میآورد.
عمر درخت قهوه چقدر است؟
سوالی که زیاد پرسیده میشود این است: “عمر درخت قهوه چقدر است؟” به طور میانگین، این درختها بین ۳۰ تا ۴۰ سال عمر میکنند، اما دورهی پربازدهشان بین سالهای ۷ تا ۲۰ است.
مناطق کشت قهوه در ایران
احتمالاً شنیدهاید که کشت “درخت قهوه در ایران” هم در حال آزمایش است. در مناطق جنوبی مثل هرمزگان و بوشهر، به دلیل آبوهوای گرم و مرطوب، کاشت آزمایشی انجام شده. برای مثال در میناب، درختی از نوع عربیکا بعد از دو سال حدود ۱.۵ کیلوگرم محصول داده است. با این حال کشت قهوه در ایران هنوز صنعتی نشده و در مرحله تحقیق و توسعه قرار دارد.
برای آشنایی بیشتر با نحوه رشد این درختان و فضایی که در آن قرار دارند میتوانید در اینترنت سرچ کنید: عکس انواع درخت قهوه تا تصویری مشاهده کنید چه فضایی برای رشدشان مناسب است.
آیا تغییرات اقلیمی بر رشد درخت قهوه تاثیر دارد؟
گرمایش زمین باعث شده کمکم مناطق سنتی کشت قهوه با چالش روبهرو شوند. ارتفاع مناسب برای کشت افزایش یافته و آفات بیشتری ظاهر میشوند. سوسک قهوه، به تنهایی سالانه بیش از ۵۰۰ میلیون دلار خسارت میزند. برای مقابله با این بحران، متخصصان بهدنبال اصلاح ژنتیکی عربیکا و استفاده از گونههای وحشی بومی اتیوپی هستند تا گیاهان مقاومتری تولید کنند.
خرید قهوه با کیفیت و تازه از فلیچیتا!
هر درخت قهوه یک منبع درآمد است و یک داستان زنده از اقلیم، خاک، زمان و مراقبت را روایت میکند. این درختان در شرایطی بسیار دقیق رشد میکنند و نتیجهی زحمت کشاورزان و سازگاری با طبیعت هستند. اگر بخواهید دانهای مرغوب برداشت کنید، باید دقیقاً بدانید چه چیزی را کی، کجا و چطور بکارید.
قهوه تازه و با کیفیت میخواهید؟ ما همان پودری یا دانهای که میخواهید را درب کافه، سوپرمارکت یا منزلتان تحویل میدهیم. ما در فلیچیتا با هدف آوردن تجربهی واقعی و اصیل قهوه به خانههای شما فعالیت میکنیم. از راهنمای انتخاب دانه قهوه تا بستهبندی و ارسال، همه چیز را با وسواس و عشق انجام میدهیم. برای اطلاعات بیشتر تماس بگیرید.
سوالات متداول (FAQ)
انواع درخت قهوه کداماند؟
مهمترین گونههای تجاری درخت قهوه عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta) هستند. عربیکا کیفیت طعمی بالاتری دارد، در حالیکه روبوستا مقاومتر و پربازدهتر است.
درخت قهوه چند سال طول میکشد تا به باردهی برسد؟
درخت قهوه معمولاً ۳ تا ۴ سال پس از کاشت اولین محصول را میدهد و از سال پنجم به بعد وارد دوره بهرهوری اصلی میشود.
طول عمر درخت قهوه چقدر است؟
یک درخت قهوه میتواند ۲۰ تا ۳۰ سال باردهی مفید داشته باشد، اما در شرایط مطلوب حتی تا ۵۰ سال نیز زنده میماند.
چرا ارتفاع کشت درخت قهوه مهم است؟
ارتفاع (Altitude) روی طعم، اسیدیته، تراکم دانه و کیفیت نهایی قهوه تأثیر میگذارد. قهوه عربیکا معمولاً در ارتفاع ۱۲۰۰ تا ۲۰۰۰ متر بهترین کیفیت را دارد.